ความสำคัญและที่มาของปัญหา : ตามที่สถาบันพระบรมราชชนก และวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พระพุทธบาท ได้กำหนดอัตลักษณ์ของบัณฑิต คือการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ซึ่งหมายถึงการให้บริการที่เป็นมิตร มีความรัก ความเมตตา ใส่ใจในปัญหาและความทุกข์ของผู้รับบริการและผู้เกี่ยวข้อง ให้บริการตามปัญหาและความต้องการของผู้รับบริการที่เป็นจริง โดยรับฟังความคิดเห็นของผู้รับบริการเป็นหลัก การจัดการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาให้นักศึกษามีอัตลักษณ์การให้บริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์นั้น จำเป็นต้องอาศัยปัจจัยนำเข้า กระบวนการจัดการเรียนการสอน และสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ มากมาย โดยผู้วิจัยพิจารณาเห็นว่านักศึกษาและกระบวนการจัดการเรียนการสอนเป็นปัจจัยนำเข้าที่สำคัญที่สุดในการทำให้บรรลุตามอัตลักษณ์ที่ได้กำหนดไว้ ทั้งนี้ได้มีผู้กำหนดและให้ความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับการให้บริการด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ไว้อย่างหลากหลาย เช่นการพยาบาลผู้ป่วยด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ การดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ เป็นต้น ยกตัวอย่างเช่น นายแพทย์ประเวศ วะสี (2550) กล่าวว่า Humanized health care หมายถึง การให้บริการด้วยความเอาใจใส่ ประดุจญาติมิตร ร่วมกันกับผู้ป่วยทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ ก่อให้เกิดความสุขใจทั้งผู้ให้และผู้รับ สมจิตร หนุเจริญกุล (2552) กล่าวว่าการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ ถือเป็นปรัชญาพื้นฐานของการพยาบาลที่มีมานับตั้งแต่สมัยฟลอเร็นไนติงเกล โดยความหมายของการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ คือการฟื้นหายแบบองค์รวม ด้วยการทำให้ผู้ป่วยตระหนักว่า แพทย์ พยาบาลเห็นใจ เข้าใจในความทุกข์ของผู้ป่วย ปฏิบัติกับผู้ป่วยด้วยความเป็นมิตร และมีเมตตาธรรมร่วมกับการรักษาพยาบาลด้วยความรู้ ความเชี่ยวชาญทางการแพทย์และการพยาบาล บนฐานความเชื่อมั่นที่ว่า ความทุกข์ของผู้ป่วยเป็นส่วนหนึ่งที่เกิดจากความรู้สึกกังวล กลังการสูญเสีย รู้สึกโดดเดี่ยว อ้างอ้าง ดังนั้นการให้ผู้ป่วยได้มีการติดต่อสื่อสารและได้รับการปฏิบัติด้วยความเห็นใจ เคารพในศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ จะช่วยให้ฟื้นหายจากความเจ็บป่วยได้ นายแพทย์สุริยะ วงศ์คงคาเทพ (2553) กล่าวว่าหัวใจความเป็นมนุษย์ ไม่ต้องการแบบแผน ไม่มีรูปแบบขั้นตอน แต่เป็นการกระทำที่ออกมาจากใจตนเอง ที่ได้จากการเรียนรู้และเข้าใจชีวิตจริงของผู้อื่น ทั้งความรู้สึกนึกคิด ความจำเป็นในชีวิตจริง การงาน ครอบครัว รวมถึงชุมชนที่เขาอยู่ที่ค่อนข้างซับซ้อนเต็มไปด้วยรายละเอียดต่าง ๆ มากมาย นายแพทย์โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ (2552) กล่าวว่าการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ หมายถึงการที่ให้การรักษาพยาบาลโดยบูรณาการสุขภาพกับความเป็นมนุษย์เชื่อมโยงมิติทางสังคม อ่อนโยนต่อชีวิต อ่อนน้อมต่อธรรมชาติ มีความเป็นกัลยาณมิตรระหว่างผู้ดูแลรักษากับคนป่วยแนวคิดแนวคิด การบริบาลที่ใส่ใจต่อความเป็นมนุษย์นั้นบุคลากรทางการแพทย์ควรให้การดูแลผู้ป่วยในฐานะมนุษย์ และมีมุมมองว่าสุขภาพเป็นส่วนหนึ่งของศีลธรรมทางสังคม ความเจ็บป่วยเป็นโอกาสของมนุษยธรรม การร่วมทุกข์นำไปสู่การแสวงหา ความดีมีสรรพคุณเยียวยาความทุกข์ได้ เกิดแก่เจ็บตายกับความหมายของชีวิต และเทคโนโลยีในฐานะเครื่องมือของมนุษย์ นอกจากนี้แล้วยังมีผู้เชี่ยวชาญได้เสนอแนะแนวทางในการพัฒนาการบริการด้วยหัวใจของความเป็นมนุษย์ ได้แก่การฟังเรื่องเล่า การเสริมพลังอำนาจให้กับผู้ป่วย การฟังอย่างตั้งใจ แสดงถึงการเคารพประสบการณ์ชีวิต และความเป็นมนุษย์ของผู้ป่วยและของผู้ให้บริการสุขภาพ มีระบบสุขภาพที่เอื้อต่อการบริการด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ (สมจิตร หนุเจริญกุล, 2552) นอกจากนี้แล้ว นายแพทย์โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ (2552) ได้บอกถึงแนวทางการให้บริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ โดยการขยายกรอบแนวคิดเรื่องสุขภาพ ที่เน้นการดูแลรักษาทั้งโรค ความเจ็บป่วย และความทุกข์ โดยอาศัยการเรียนรู้จากเรื่องเล่าและเรื่องราวชีวิต แสวงหาโอกาสทำงานกับคนทุกข์ยาก มีความละเอียดอ่อนต่อมิติทางสังคมวัฒนธรรม ส่งเสริมการเรียนรู้อุดมคติของชีวิต สร้างวัฒนธรรมจิตอาสาเพื่อการขัดเกลาตนเอง และปรับระบบงานและการจัดการให้เอื้อต่อการเรียนรู้ ดังนั้นในฐานะอาจารย์ประจำวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พระพุทธบาท ที่มีภารกิจในการจัดการเรียนการสอนหรือจัดกิจกรรมเสริมในและนอกหลักสูตร เพื่อพัฒนาให้นักศึกษามีคุณลักษณะของการให้บริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องรับรู้ว่าผู้เรียนมีการรับรู้หรือมีการให้ความหมายของคำว่าการให้บริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ เป็นอย่างไร ตรงกับที่วิทยาลัยฯ ได้กำหนดไว้หรือไม่ มีวิธีการอย่างไรที่จะพัฒนาให้ผู้เรียนได้บรรลุตามอัตลักษณ์ที่ตั้งไว้ ทั้งในบทบาทของผู้เรียน อาจารย์ วิทยาลัยฯ และสถาบันแหล่งฝึก เพื่อนำข้อมูลที่ได้จากการสำรวจจากนักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 1-4 ในครั้งนี้ มาใช้ประโยชน์การพัฒนานักศึกษาให้มีอัตลักษณ์ในการให้บริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ สมดังเจตารมณ์ของสถาบันที่ได้ตั้งไว้
|